Soms doet een verdachte weliswaar afstand van het recht op bijstand van een advocaat, zonder hiervan goed de consequenties te overzien of omdat de minderjarige door de politie is aangespoord om maar afstand te doen. Dit is een onwenselijke situatie en we zien in de jurisprudentie dat hier af en toe ook verzet tegen komt.

Verdachte gedreven tot bekentenis

HR 5 oktober 2010, ECLI:NL:HR:2010:BN1705
Indien een aangehouden jeugdige verdachte niet dan wel niet binnen redelijke grenzen de gelegenheid is geboden om voorafgaand aan het eerste verhoor door de politie een advocaat te raadplegen, en/of zich door een raadsman of een andere vertrouwenspersoon tijdens het verhoor door de politie te laten bijstaan, levert dat in beginsel een vormverzuim op a.b.i. art. 359a Sv. Zulk een verzuim dient, na een daartoe strekkend verweer, in de regel – behoudens in het geval dat de jeugdige verdachte uitdrukkelijk dan wel stilzwijgend doch in ieder geval ondubbelzinnig afstand heeft gedaan van genoemde rechten, dan wel bij het bestaan van dwingende redenen om die rechten te beperken – te leiden tot uitsluiting van het bewijs van de verklaringen van de jeugdige verdachte die zijn afgelegd voordat hij een advocaat kon raadplegen en/of zonder dat hij zich door een raadsman of een andere vertrouwenspersoon kon laten bijstaan (vgl. HR LJN BH3079).

Minderjarige verdachte kan geen afstand doen van recht op bijstand advocaat tijdens verhoor politie

Rechtbank Amsterdam, 13 november 2009, LJN: BK4115
Het recht van een aangehouden minderjarige verdachte op consultatie van een advocaat vóór de aanvang van het eerste verhoor door de politie is, net als zijn recht op bijstand door een raadsman of een andere vertrouwenspersoon tijdens het verhoor door de politie, een fundamenteel recht dat ten aanzien van alle minderjarige verdachten in alle strafzaken geldt. De kinderrechter is van oordeel dat een minderjarige aangehouden verdachte geen afstand van het recht op consultatie van een advocaat kan doen. Na consultatie van een advocaat kan de minderjarige verdachte wel afstand doen van het recht op aanwezigheid van een advocaat of een andere vertrouwenspersoon tijdens het verhoor. Een advocaat kan immers tijdens de consultatie de positie van de minderjarige verdachte overzien. Aan de rechtsbescherming van de minderjarige is met de consultatie van een advocaat voldaan.

The post Recht op bijstand van advocaat bij verhoor minderjarige kinderen appeared first on Politie verhoor.

Eerlijk verloop politieverhoor

De advocaat verleent rechtsbijstand tijdens het verhoor en ziet er op toe dat het verhoor eerlijk verloopt. Van de advocaat die voorafgaand aan en / of tijdens het politieverhoor rechtsbijstand verleend, mag worden verlangd dat hij al het mogelijke doet ter behartiging van de belangen van zijn cliënt. Dit houdt in dat de advocaat zal ingrijpen, opmerkingen zal maken, of verzoeken zal doen, wanneer hij daartoe aanleiding ziet.

Terughoudend, maar niet passief

Omdat tijdens het (politie)verhoor het belang van de waarheidsvinding richtinggevend is, dient de advocaat zich – volgens de voor hem geldende gedragsregels – in beginsel wel terughoudend maar niet passief op te stellen. In het belang van de verdachte zal de advocaat zo nodig een actieve verdediging te voeren. Dit betekent onder andere dat hij in de verhoorruimte plaats neemt naast zijn cliënt en dat hij gehouden is in te grijpen wanneer tijdens het verhoor van de verdachte wordt gehandeld in strijd met het pressieverbod of wanneer die situatie dreigt. De advocaat zal voorts in te grijpen wanneer hij daartoe een andere gegronde reden aanwezig acht. Zo nodig adviseert hij zijn cliënt tijdens het verhoor. Hij kan tussentijds aan de verhoorder(s) vragen om het politieverhoor te onderbreken voor een vertrouwelijk gesprek met zijn cliënt of voor het nemen van rust (‘time out’). Verder kan de advocaat tijdens het verhoor zelf vragen stellen en opmerkingen maken.

Zwijgrecht

De advocaat zal er in het bijzonder op toe dat het recht van de verdachte om zichzelf niet te belasten en de keuzevrijheid van de verdachte om een verklaring af te leggen, te antwoorden op de gestelde vragen of te zwijgen, worden geëerbiedigd. De advocaat houdt tijdens het verhoor steeds in de gaten of zijn cliënt juist wordt behandeld en of het verhoor volgens de regels verloopt. Wanneer de advocaat constateert dat er zich een onregelmatigheid voordoet, maakt hij daar zo nodig melding van. De advocaat kan bijvoorbeeld aan de verhorende ambtenaar voorstellen dat de vraag anders wordt geformuleerd en/of zijn cliënt adviseren niet te antwoorden.. De advocaat ziet er op toe dat het proces-verbaal van het verhoor overeenstemt met dat wat er verklaard is.

Bron: Protocol raadsman bij politieverhoor

The post Rol advocaat bij politieverhoor appeared first on Politie verhoor.

Richtlijn: advocaat bij politieverhoor

Het gaat om een richtlijn van het Europees Parlement en de Raad betreffende het recht op toegang tot een advocaat in strafprocedures en betreffende het recht op communicatie bij aanhouding. De richtlijn beoogt rechten van beklaagden en verdachten te verbeteren waarbij gemeenschappelijke minimumvoorschriften inzake deze rechten moeten het wederzijdse vertrouwen tussen rechterlijke autoriteiten vergroten en zo de toepassing van het beginsel van wederzijdse erkenning bevorderen.

Europeesrechtelijke grondslag

In artikel 48 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie (het Handvest)  garandeert de eerbiediging van de rechten van de verdediging en heeft dezelfde betekenis en reikwijdte als de rechten die worden gegarandeerd door artikel 6, lid 3, van het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM). Artikel 6, lid 3, onder b), EVRM bepaalt dat eenieder tegen wie een vervolging is ingesteld het recht heeft “te beschikken over de tijd en faciliteiten die nodig zijn voor de voorbereiding van zijn verdediging”, terwijl artikel 6, lid 3, onder c), het recht verankert “zich zelf te verdedigen of daarbij de bijstand te hebben van een raadsman naar eigen keuze”. Artikel 14, lid 3, van het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten (IVBPR) bevat sterk gelijkende bepalingen. Zowel het recht op toegang tot een advocaat als het recht op communicatie bij aanhouding verschaft formele waarborgen tegen slechte behandeling en beschermt zo tegen een mogelijke schending van artikel 3 EVRM (verbod van slechte behandeling). Het recht op communicatie bij aanhouding bevordert het recht op eerbiediging van het privéleven en van het familie- en gezinsleven (artikel 8 EVRM). Het Verdrag van Wenen inzake consulaire betrekkingen van 19635 bepaalt dat een vreemdeling die is aangehouden of gedetineerd het recht heeft om te verzoeken dat zijn consulaat in kennis wordt gesteld van zijn detentie en om bezoek te ontvangen van consulaire ambtenaren.

> EU Richtlijn: advocaat bij politieverhoor

The post Richtlijn EU: advocaat bij politieverhoor appeared first on Politie verhoor.

Bijstand tijdens alle politieverhoren

Het recht op verhoorbijstand niet alleen betrekking heeft op het eerste verhoor, maar ook op volgende verhoren.

Minderjarige verdachten

Voor de vraag of een verdachte minderjarig is, is in deze aanwijzing de leeftijd op de pleegdatum van het strafbaar feit waarop de verdenking betrekking heeft, bepalend. Een inmiddels meerderjarige verdachte die wordt verhoord over een feit op de pleegdatum waarvan hij minderjarig was, heeft overigens dus ook recht op verhoorbijstand van een raadsman.

Minderjarigen in de leeftijd van twaalf tot en met vijftien jaar die worden verdacht van een misdrijf waarvoor voorlopige hechtenis toegelaten is, kunnen geen afstand doen van het recht op consultatiebijstand. Dat geldt ook voor zestien- en zeventienjarigen in een aantal omschreven ernstige misdrijfzaken. Een en ander is tot uitdrukking gebracht door dergelijke zaken onder te brengen in categorie A. Er kan van worden uitgegaan dat verdachte in het consultatiegesprek met de raadsman zal bespreken of en van wie hij verhoorbijstand wenst. Naar verwachting zal in de regel vervolgens de raadsman het verhoor bijwonen.

Zestien- en zeventienjarigen kunnen bij B-zaken afstand doen zowel van het recht op consultatiebijstand als van het recht op bijstand door een raadsman tijdens het verhoor. Dat geldt ook voor alle minderjarigen in de leeftijd van twaalf tot en met zeventien jaar die zijn aangehouden voor een C-zaak. De minderjarige verdachte die afstand doet van het recht op consultatiebijstand, wordt geacht eveneens afstand te doen van zijn recht op bijstand van een raadsman tijdens het verhoor. Dit gevolg dient door de opsporingsambtenaar expliciet aan de verdachte te worden meegedeeld.

Informatieplicht politie

De politie moet de aangehouden minderjarige verdachte ook meedelen dat hij recht heeft op bijstand van een raadsman of een andere vertrouwenspersoon tijdens het verhoor. Het verdient de voorkeur dat de verhoorbijstand wordt verleend door een raadsman. Het staat de verdachte echter vrij om in plaats van een raadsman bijstand van een vertrouwenspersoon te wensen. Onder vertrouwenspersoon wordt in deze aanwijzing verstaan: een ouder, wettelijk vertegenwoordiger of andere vertrouwenspersoon van verdachte.

Als de minderjarige afstand doet van consultatiebijstand en/of verhoorbijstand van een raadsman, blijft bijstand door een vertrouwenspersoon bij het verhoor mogelijk. De minderjarige kan ook daarvan afstand doen.

Van het feit dat het voorgaande aan de verdachte is meegedeeld, wordt in een proces-verbaal melding gemaakt. Daarin wordt ook vastgelegd of en hoe verdachte gebruik wenst te maken van zijn recht op verhoorbijstand.

De verdachte wordt erover geïnformeerd dat gebruikmaking van het recht op verhoorbijstand van een raadsman bij A- en B-zaken voor hem geen kosten met zich meebrengt; bij C-zaken zijn de kosten van verhoorbijstand daarentegen voor eigen rekening.

De hulpofficier van justitie aan wie de verdachte wordt voorgeleid, vergewist zich ervan of het voorgaande aan verdachte is medegedeeld. Als verdachte heeft aangegeven afstand van het recht op verhoorbijstand te doen, dan verifieert de hulpofficier of de verdachte inderdaad afstand doet. Van deze verificatie wordt melding gedaan in een proces-verbaal.

The post Advocaat bij politieverhoor kind appeared first on Politie verhoor.

Consultatiebijstand nader uitgelegd

Consultatiebijstand is het  recht van de aangehouden verdachte om voorafgaand aan het verhoor door de politie een raadsman te raadplegen. Dit recht vloeit voort uit recente jurisprudentie van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM). Deze vorm van rechtsbijstand wordt in deze aanwijzing ‘consultatiebijstand’ genoemd. Zowel minderjarige als meerderjarige verdachten hebben recht op consultatiebijstand. De consultatiebijstand bestaat uit een gesprek van de verdachte met een raadsman dat plaatsvindt voorafgaand aan het eerste inhoudelijke verhoor van de verdachte door de politie. Met ‘inhoudelijk verhoor’ wordt bedoeld het verhoor van een verdachte aangaande zijn betrokkenheid bij een strafbaar feit.

Achtergrond consultatiebijstand

De Grote Kamer van het EHRM heeft op 27 november 2008 arrest gewezen in de zaak Salduz tegen Turkije (application no. 36391/02). Deze uitspraak is later gevolgd door andere EHRM-beslissingen zoals Panovits tegen Cyprus (11 december 2008, 4268/04), Shabelnik tegen Oekraïne (19 februari 2009, 16404/03), Płonka tegen Polen (31 maart 2009, 20310/02) en Pishchalnikov tegen Rusland (24 september 2009, 7025/04). Op 30 juni 2009 zijn drie arresten gewezen door de Hoge Raad (LJN BH3079, BH3081, BH3084).

Reeds door de EHRM-arresten in de zaken Salduz en Panovits en de daaraan in de juridische literatuur bestede aandacht, alsmede door de in februari 2009 gepubliceerde conclusies van A-G Knigge in de zaken die hebben geleid tot de zojuist genoemde HR-arresten, is tamelijk snel duidelijk geworden dat in het Nederlandse strafprocesrecht behoefte bestaat aan verandering van wet- en regelgeving rondom de bijstand door raadslieden aan verdachten die in het kader van het opsporingonderzoek door opsporingsambtenaren worden verhoord. Dit besef is door de minister van Justitie verwoord in zijn brief aan de Tweede Kamer d.d. 15 april 2009 (Kamerstukken II 2008–2009, 31 700 VI, nr. 117). In die brief is aangekondigd ‘dat de bestaande regeling in het Nederlandse Wetboek van Strafvordering moet worden aangevuld en dat een aanpassing van het bestaande beleid (…) in gang moet worden gezet’. Deze aanwijzing beoogt voor een belangrijk gedeelte in de zojuist bedoelde aanpassing te voorzien, in afwachting van formele wetgeving. In zijn brief van 15 december 2009 aan de Tweede Kamer (Kamerstukken II 2009–2010, 32 123 VI, nr. 77) heeft de minister van Justitie de hoofdlijnen van deze aanwijzing aangekondigd.

The post Consultatiebijstand advocaat appeared first on Politie verhoor.