Verhoormethoden
De politie gebruikt verschillende technieken om een bekennende verklaring van de verdachte te verkrijgen. Deze technieken worden ook wel verhoormethoden van de politie genoemd. Het is belangrijk dat u de verhoormethoden kent, zodat u tijdens het verhoor hierop voorbereid bent, en u kunt voorkomen dat de dingen gaat verklaren, die u eigenlijk op voorhand niet wilde zeggen. Wij zullen de belangrijkste verhoormethoden van de politie bespreken.
Grofweg kunnen verhoormethoden in twee groepen worden ingedeeld: die waarbij dwang/druk wordt uitgeoefend (lichamelijk of geestelijk) en die methoden waarbij psychologische beïnvloeding plaatsvindt waarbij een meer empathische benadering gevolgd wordt. Strikt is de scheidslijn niet, want ook empathische methoden kunnen uitmonden in (ongeoorloofde) druk. Bovendien kunnen de benaderingswijzen onderdeel vormen van dezelfde 'verhoormethode', en kunnen zij ook tijdens hetzelfde verhoor toegepast worden. De manier van verhoren hangt ook samen met het beoogde doel van verhoren: is het doel het verkrijgen van een verklaring en het inzicht verkrijgen in de waarheid, of is het doel het verkrijgen van een bekentenis?
Standaard verhoorstrategie
Dit is een tactische verhoorstrategie, die als doel heeft de verdachte in te sluiten met bewijs, zodat hij als hij het delict heeft gepleegd, gaat inzien dat verder ontkennen zinloos is. Deze strategie is bruikbaar voor de grootste groep verdachten, maar niet voor verdachten die totaal niet willen praten. Dit is een verhoormethode waarbij geen psychologische druk wordt uitgeoefend.
Neurolingdistisch programmeren (NLP).
Deze techniek werd ontwikkeld in het kader van de relatie tussen therapeut en cliënt teneinde communicatie tussen personen te vergemakkelijken, maar zou ook bij het verhoor gebruikt kunnen worden. De verhoorder moet zich volgens deze methode in de manier van verhoren aanpassen aan de verhoorde, aan diens instelling (auditief, visueel, gevoelsmatig) en hem imiteren. Door te letten op de spraak en de oogbewegingen van een persoon, kan gezien worden hoe diens innerlijke processen verlopen en hoe hij ingesteld is (auditief, visueel of gevoelsmatig). Als de therapeut (verhoorder) zijn manier aanpast aan die van de client (verhoorde), `spiegelen dan kan de communicatie beter worden.
Schuld maximaliseren of minimaliseren
Een verdachte van wie de rechercheur vrij zeker is dat hij schuldig is, wordt volgens een negen-fasentechniek tot een bekentenis gebracht. De te volgen tactiek hangt af van de verdachte. Bij een geëmotioneerde verdachte moet het delict geminimaliseerd worden, door
bijvoorbeeld een moreel aanvaardbaar motief voor de daad aan de hand te doen, of te zeggen dat het allemaal wel meevalt, dan wel dat iemands aandeel maar gering is, dus slechts een lage straf zou krijgen. Bij een niet-geëmotioneerde verdachte moet het delict juist gemaximaliseerd worden, door bijvoorbeeld de consequenties van het verdere zwijgen te dramatiseren. Dit kan leiden tot het afleggen van valse bekentenissen.
Op deze basismethode is een Amerikaanse methode gebaseerd voor het verhoren van verdachten van verkrachting. Verkrachters kunnen verdeeld worden in typen. leder type kan op een andere manier ondervraagd worden. Op grond daarvan kan een gedragskundige recherche-advisering
plaats vinden. Nadat de gedragsmatige aspecten van een verkrachting of moord gereconstrueerd en geanalyseerd zijn, kan een inschatting gemaakt worden van de persoonlijkheid en de motieven van de dader en kan een verhoorstrategie bepaald worden. Daarbij kan bijvoorbeeld de schuld van
een verdachte gemaximaliseerd dan wel geminimaliseerd worden.
Overrompelingsstrategie
Bij de overrompelingsstrategie gaat het erom de verdachte direct te zeggen dat hij de dader is, hem zo proberen te overrompelen, en tot een bekentenis te brengen.
Murwmakende strategie
Bij de murwmakende strategie wordt zeer grondig en gedetailleerd ingegaan op de persoonlijke omstandigheden van de verdachte (zijn leven, loopbaan enzovoorts) en vervolgens pas op de zaak zelf. Via duizend bijkomstigheden uit het prive-leven komt men dan — mogelijk ongemerkt — bij de voorgeschiedenis van de daad en het punt dat de verhoorder interesseert.
Verhoormethode bij zwijgende verdachte
Bij zwijgende verdachten zal de politie er alles aan proberen te doen om de verdachte aan het praten te krijgen. De politie kan dan verschillende verhoormethoden inzetten zoals het dramatiseren van de gevolgen van het zwijgrecht en het doen alsof er voldoende ander bewijs aanwezig is.
> Meer informatie verhoormethode bij zwijgende verdachte
> Hoe verloop het politieverhoor?
> Informatiebrochure politieverhoor (o.a. over verhoormethoden)